Kral Fahd Uluslararası Havalimanı (Dammam, Suudi Arabistan)
Dammam yakınlarındaki Kral Fahd Uluslararası Havalimanı, yüzölçümü bakımından dünyanın en büyük havalimanları arasında yer alıyor. Üstelik 2013 yılında Guinness Rekorlar Kitabı’na girmiş. Yaklaşık 780 km² gibi inanılmaz bir alanı kapsayan havalimanının yüzölçümü, neredeyse komşu ülke Bahreyn’in yüzölçümüne eşit. Ancak bu muazzam araziye rağmen yolcu trafiği nispeten düşük, yıllık yaklaşık 10 milyon yolcuya hizmet veriyor. Havalimanı, eskiden ABD hava üssü olarak kullanılmış devasa bir çöl arazisi üzerinde kurulu. Terminal binası 6 katlı ve Suudi Arabistan’da duty-free mağazalarına ev sahipliği yapan ilk havalimanı. Tesis içinde aynı anda 2.000 kişinin ibadet edebileceği bir cami, personel için bir konut kompleksi ve peyzaj için bitki yetiştiren seralar bile bulunuyor. Bu özellikleriyle Kral Fahd Havalimanı, düşük yolcu sayısına karşın fiziki büyüklüğü ve kapsamlı altyapısıyla dikkat çekiyor.
Kral Khalid Uluslararası Havalimanı (Riyad, Suudi Arabistan)
Riyad’daki Kral Khalid Uluslararası Havalimanı, arazi büyüklüğü bakımından dünya ikincisi. Yaklaşık 225 km² alana sahip bu havalimanı, açıldığı 1983 yılından bu yana Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’da hizmet veriyor. Yıllık yolcu trafiği 30-37 milyon civarında ve Orta Doğu’nun en yoğun havalimanlarından biri. Beş yolcu terminali bulunan komplekste, bir de özel Kraliyet Terminali yer alıyor. Bu özel terminal, devlet konukları ve kraliyet ailesi için ayrılmış olup bahçeler, fıskiyeler ve 400 metre uzunluğunda tören salonu gibi lüks unsurlarla donatılmış. Kral Khalid Havalimanı’nın bir diğer simgesi, dünyadaki en yüksek kontrol kulelerinden biri olan yaklaşık 81 metre yüksekliğindeki hava trafik kontrol kulesi.
Denver Uluslararası Havalimanı (Denver, ABD)
ABD’nin Colorado eyaletindeki Denver Uluslararası Havalimanı, fiziki olarak ülkenin en büyük havalimanı. 135 km² civarındaki arazisiyle âdeta küçük bir şehir büyüklüğünde. 2023 itibarıyla yıllık 82 milyon yolcuya ulaşan trafiğiyle dünyanın en işlek havalimanları arasında yer alıyor. Denver Havalimanı özellikle geniş uçuş ağı ve altyapısıyla tanınıyor. Toplam 6 pisti bulunuyor ve bunlardan biri 4.88 km (16.000 ft) uzunlukla Kuzey Amerika’daki en uzun ticari uçuş pisti. Tasarım olarak terminalin beyaz teflon kaplamalı çadır biçimli çatısı Rocky Dağları’nın karlı zirvelerini andıran ikonik bir görüntü sunuyor. Ayrıca havalimanı arazisinde pek çok sanat eseri sergileniyor; özellikle kırmızı gözlü mavi at heykeli “Bluecifer” (Blue Lucifer) yolcuların dikkatini çeken ünlü bir simge. Denver Uluslararası Havalimanı, hem geniş arazi kapasitesi hem de yüksek yolcu talebini karşılayan operasyonel kapasitesiyle Kuzey Amerika’nın en önemli havacılık merkezlerinden biri.
Hartsfield–Jackson Atlanta Uluslararası Havalimanı (Atlanta, ABD)
Atlanta’da bulunan Hartsfield–Jackson Atlanta Uluslararası Havalimanı, yolcu trafiği bakımından uzun yıllardır dünyanın en yoğun havalimanı ünvanını elinde tutuyor. 2019 öncesi dönemde 110 milyonun üzerinde yolcuya kadar çıkan yıllık trafiği, pandemi etkisiyle kısa bir süre ikinci sıraya gerilese de 2021 itibarıyla liderliği tekrar ele aldı. 2024 yılında, yaklaşık 108 milyon yolcu ile yeniden küresel olarak dünyanın en fazla insan trafiği olan havalimanı konumunda. Bu rakam, günde ortalama 295 binden fazla yolcunun Atlanta Havalimanı’nı kullandığı anlamına geliyor ki bu bir havalimanı için muazzam bir yoğunluk demek.
Atlanta’nın bu denli işlek olmasının birkaç temel nedeni var tabii. Öncelikle coğrafi olarak ABD’nin güneydoğusunda stratejik bir noktada ve ABD nüfusunun çok büyük bir kısmına 2 saatlik uçuş mesafesinde. Bu sayede ülke içi aktarmaların kilit noktası. Delta Air Lines’ın ana merkezi olması ve geniş iç hat bağlantıları, Atlanta’yı adeta bir “süper aktarma merkezi” hâline getirmiş. Beş adet paralel piste sahip olan havalimanı, uçak iniş-kalkış sayısında da dünya lideri. Terminal kompleksi iki ana terminale bağlı yedi adet binadan oluşuyor ve bu yapısıyla toplamda 190’dan fazla yolcu biniş kapısına sahiplik yapıyor. Hartsfield–Jackson Atlanta Havalimanı, 1998’den bu yana neredeyse kesintisiz şekilde “dünyanın en işlek havalimanı” ünvanını haklı kılan bir performans sergiliyor ve küresel havacılık sektöründe önemli bir konumda bulunuyor. ABD’deki bir diğer önemli havalimanı olan John F. Kennedy Havalimanı’nın tarihini ve hikâyesini keşfetmek isterseniz yazımızı okuyabilirsiniz.
Dubai Uluslararası Havalimanı (Dubai, BAE)
Birleşik Arap Emirlikleri’nin gözdesi Dubai Uluslararası Havalimanı (DXB), özellikle uluslararası yolcu trafiğinde yıllardır ilk sırada yer alan, Orta Doğu’nun ve dünyanın en önemli havacılık merkezlerinden biri. 2023 yılında 92,3 milyon yolcu ile dünyanın en yoğun ikinci havalimanı oldu. Dubai’yi bir küresel transit merkezi yapan en önemli unsur, coğrafi konumu sayesinde Asya, Avrupa, Afrika ve Amerika kıtaları arasında stratejik bir bağlantı noktası olması. Yolcu trafiğinin çok büyük bir bölümü uluslararası transit yolculardan oluştuğu için, Dubai uzun yıllardır “dünyanın en işlek uluslararası havalimanı” ünvanını da taşıyor.
Fiziksel açıdan Dubai Havalimanı devasa terminalleriyle öne çıkıyor. Özellikle Terminal 3, açıldığı 2008 yılında dünyanın en büyük binası ünvanını almış ve hâlen dünyanın en büyük havalimanı terminali olmayı sürdürüyor. Terminal 3, tek başına 1,713 milyon m² kapalı alanı ile yıllık 43 milyon yolcu kapasitesi için tasarlanmış. Dubai Havalimanı, toplamda 3 yolcu terminaline ve 2 büyük yolcu hangarına sahip. Terminaller arasında ücretsiz transfer otobüsleri ve metro bağlantısı bulunuyor.
İstanbul Havalimanı (İstanbul, Türkiye)
2019’da hizmete giren İstanbul Havalimanı, hem fiziksel büyüklüğü hem de hızlı yolcu artışıyla kısa sürede dünya sahnesinde ön plana çıktı. Avrupa’daki en büyük yüzölçüme sahip olan İstanbul Havalimanı yaklaşık 76 km²’lik bir alanı kaplıyor. Bu geniş arazi, İstanbul’un kuzeyinde Karadeniz’e yakın bir bölgede, geleceğe dönük bir mega-hub olarak planlandı. İstanbul Havalimanı, 2022 itibarıyla 80 milyon civarında yolcuya hizmet vererek Avrupa’da Londra Heathrow’un ardından en işlek ikinci, dünyada ise ilk 10 içinde yer alıyor. Heathrow Havalimanı’nın geçmişini ve gelişimini öğrenmek için bu yazımızı inceleyebilirsiniz.
Türk Hava Yolları, 2019’daki açılış öncesinde sivil havacılık tarihinin en büyük taşınma operasyonlarından biri olan “Büyük Göç” ile 10.000’in üzerinde ekipmanı ve 5.000’den fazla personeli sadece 29 saatte yeni terminale taşıyarak kusursuz bir lojistik başarıya imza attı. Bu tarihî sürecin tüm detaylarını buradan okuyabilirsiniz.
İstanbul Havalimanı’nın şu an için tek bir ana terminal binası bulunuyor. 1,4 milyon m²’nin üzerinde kapalı alana sahip terminal, hem iç hem dış hat operasyonlarını tek çatı altında barındırıyor. Terminal, yolculara ferah ve modern bir ortam sunarken en yeni teknolojilerle donatılmış. İstanbul Havalimanı bugün 5 pistini aktif şekilde kullanıyor ve bu pistlerin bazıları 4.100 metreye varan uzunluğa sahip. Bu altyapı, yüksek trafik saatlerinde dahi verimli operasyon yürütülmesini sağlıyor. Havalimanı, coğrafi konumu nedeniyle Avrupa, Asya ve Afrika’nın kesişim noktasında yer alarak kıtalararası uçuşlarda tercih edilen bir transfer noktası hâline geldi.
İstanbul Havalimanı’nın en dikkat çekici yönlerinden biri de geleceğe yönelik genişleme planları. Proje tamamlandığında tesisin 8 piste ve yılda 150-200 milyon yolcu kapasitesine sahip olması hedefleniyor. Bu rakam gerçekleştiğinde, İstanbul Havalimanı dünyanın en büyük yolcu kapasitesine sahip havalimanlarından biri olacak. İnşaatın tüm fazları 2027’ye kadar tamamlanacak şekilde sürüyor ve ilave terminal binaları ile destek tesisleri planlanıyor.
Yolcu operasyonlarındaki iddiasını kargo taşımacılığı alanında da sürdüren İstanbul Havalimanı, Türk Hava Yolları’nın modern kargo tesisi SMARTIST ile küresel lojistik ağında güçlü bir konuma sahip. İleri otomasyon sistemleri, yapay zekâ destekli süreç yönetimi ve çevre dostu altyapısıyla dikkat çeken bu kompleks tamamlandığında İstanbul’un hava kargo kapasitesini dünya liderleriyle yarışacak seviyeye taşımayı hedefliyor. Böylece havalimanının hem yolcu hem de kargo taşımacılığında, kıtaları birbirine bağlayan stratejik bir merkez olarak önemini daha da pekiştireceği öngörülüyor.
Pekin Daxing Uluslararası Havalimanı (Pekin, Çin)
Çin’in başkenti Pekin, 2008’de dünyanın en büyük terminal binası rekorunu kıran Başkent Uluslararası Havalimanı’ndan sonra, 2019’da açılan Pekin Daxing Uluslararası Havalimanı ile bir kez daha dünya havacılık sahnesine çıktı. Daxing özellikle sıra dışı terminal mimarisi ve büyüklüğü ile tanınıyor. 2019 yılında hizmete giren havalimanının arazisi yaklaşık 46,6 km², bu da bu havalimanını Çin’in en büyük, dünyanın da sayılı devasa havalimanlarından biri yapıyor. Daxing, 2023 yılında yaklaşık 39,4 milyon yolcuya ulaşan bir trafiğe ulaştı. Her ne kadar bu rakam, işletmeye açılışının hemen ardından pandemiye denk gelmesi yüzünden planlananın altında kalsa da Daxing’in kapasitesi ve gelecekteki potansiyeli son derece yüksek.
Daxing Havalimanı’nın en ayırt edici yönü, merkezden radyal olarak açılan terminal tasarımı. Dünyaca ünlü mimar Zaha Hadid’in ekibinin imzasını taşıyan tasarım, terminalin her bir kolunu verimli bir şekilde kullanarak yolcuların en uzak kapıya bile 8 dakikada yürüyebilmesini hedefliyor. Tek bir çatı altındaki terminal binası 700.000 m² ile şu anda dünyanın en büyük tek bina havalimanı terminali ünvanına sahip. Beş köşeli yıldız formundaki bu terminal, 97 futbol sahası büyüklüğündeki bir alanı kaplıyor. Özetle, Pekin Daxing Uluslararası Havalimanı, hem devasa ölçeği hem de yenilikçi tasarımıyla, 21. yüzyılın havacılık mimarisine damga vuran bir proje.
Suudi Arabistan’daki Kral Fahd gibi havalimanları yüzölçümü rekorları kırarken Atlanta ve Dubai gibi havalimanları ise muazzam yolcu hacimleriyle öne çıkıyor. İstanbul, Daxing gibi yeni projeler ise her iki alanda birden iddialı olup geleceğin en büyükleri olmaya adaylar. Bu havalimanları sadece boyutlarıyla değil, aynı zamanda modern terminalleri, gelişmiş teknolojik altyapıları ve yolcu deneyimine verdikleri önemle de dikkat çekiyorlar. Giderek küreselleşen dünyada, bu mega-hub havalimanları hem kıtalar arası seyahatin belkemiğini oluşturuyor hem de bulundukları şehirlere ekonomik katkı sağlıyorlar.
