Göbeklitepe Ören Yeri
Yazımıza ilk olarak insanlık tarihinin en derinine inerek başlıyoruz. Güneydoğu Anadolu tarihi yerler içinde çok çok önemli bir yeri olan Göbeklitepe, Şanlıurfa şehir merkezine yaklaşık 22 km kuzeydoğusunda Örencik Köyü yakınında yer alıyor.
Tarihsel süreçlere ilişkin tüm ezberleri bozan Göbeklitepe, bildiklerimizin aksine kültürel evrimin tarım toplumlarından önce gerçekleştiğini ispatlar nitelikte. Zira günümüzden yaklaşık 12.000 yıl önce inşa edilmiş olan Göbeklitepe’deki kalıntılarda insanların toplanmak için kullandığı dairesel bir ibadet alanı olduğu görülüyor. Yani insanlığın inanç unsuru tarımın başlamasından çok daha önce ortaya çıkmış ve medeniyetlerin doğmasının temelini oluşturmuş. Ayrıca büyüleyici ibadet alanlarının yanı sıra Göbeklitepe’deki dikilitaşların üzerinde de birçok hayvan figürü kabartması ve oymalar bulunuyor.
Güneydoğu Anadolu’nun açık hava müzelerini keşfederken Göbeklitepe’nin ilk duraklarınızdan biri olması gerektiğini tekrar hatırlatalım. Bu yerle ilgili daha fazla bilgi almak için ise “5 soruda Göbeklitepe” yazımıza göz atmanızı öneririz!
Nemrut Dağı Ören Yeri
Güneydoğu Anadolu tarihi yerleri, adım adım gezerken başka bir kıymetli uğrak noktamız ise Nemrut Dağı! Kommagene Krallığı’ndan kalan antik kalıntıları, heykelleri ve eşsiz manzaralara ev sahip yapan Nemrut Dağı Ören Yeri, Adıyaman’ın Kahta ilçesinde bulunuyor.
Öyküsü oldukça eskiye dayanan Nemrut Dağı’nın tepesinde bulunan heykeller, Kommagene Kralı I. Antiochos döneminde atalarına ve tanrılara duyulan minnetin bir simgesi olarak yapılıyor. Dağın; doğu, batı ve kuzey teraslarına yayılan heykeller, aynı zamanda Helenistik dönemin en güzel örneklerinden biri. Ayrıca Doğu terası, ören yerinin kutsal merkezi olarak kabul edildiğinden en önemli antik kalıntıları bu bölgede bulabilirsiniz.
Buraya kadar gelmişken unutulmaz bir deneyim de yaşamak istiyorsanız sizi muhteşem bir keşif için “Kusursuz fotoğrafların peşinde: Nemrut’ta gün doğumu” yazımıza doğru alabiliriz!
Yesemek Açık Hava Müzesi
Gaziantep İslâhiye ilçesindeki Yesemek Açık Hava Müzesi, 110 dönümlük bir alan üzerinde yer alıyor. Yapılan kazılarla ortaya çıkan aslan, savaş arabası ve dağ tanrısı gibi 518 heykel açık hava müzesinde sergileniyor. Dünyanın dört bir yanından ziyaretçi akınına uğrayan Yesemek Açık Hava Müzesi, Güneydoğu Anadolu Bölgesi tarihi yerleri içinde mutlaka görülmesi gereken noktalardan.
M.Ö. 8.yy’da Yakın Doğu’nun en büyük taş ocağı ve heykel işleme atölyesi olarak da kabul edilen Yesemek’te; Hitit, Suriye, Arami ve Asur sanatının etkileri görülmüş, “oryantalizm” adındaki akımı ortaya çıkarmıştır. Bu akımın daha sonra Yunan sanatının da özünü oluşturduğu biliniyor.
Dara Ören Yeri
Mardin’in 30 km kuzeydoğusunda bulunan Dara Ören Yeri, Eski Mezopotamya’nın da en eski kentlerinden biri. Büyük İskender ile Pers İmparatoru Darius’un savaşına sahne olan bu antik kent, İran Hükümdarı Darayuvaşi tarafından kurulduktan sonra Romalılar ve Persler arasında devamlı el değiştirmiş. Sonraki yıllarda Emevilerin ve Abbasilerin egemenliğine de giren kent, 15.yy’da ise Türklerin hakimiyetine geçmiş.
Kaya içinde oyulan yapılardan oluşan Dara’da; kaya mezarları, büyük kesme taşlar, sikkeler, su bentleri, kilise, saray, çarşı ve zindan kalıntıları görebilirsiniz. Ayrıca kentin etrafındaki Geç Roma dönemine dayanan mağara evleri de oldukça etkileyici!
Zerzevan Kalesi ve Mithras Tapınağı
Tarihi M.Ö. 9.yy’a dayanan ve Diyarbakır şehrinin Çınar ilçesinde yer alan Zerzevan Kalesi, Güneydoğu Anadolu Bölgesi tarihi yerleri içinde en esrarengiz olanlarından biri. UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’nde yer alan Zerzevan Kalesi Roma İmparatorluğu’nun doğudaki son garnizonu olarak da biliniyor. Yer altı ve yer üstü şehrine sahip olan kale, 639 yılında İslam ordularının fethine kadar kesintisiz kullanılıyor.
Günümüzde yapılan kazılarda ise kalenin içinde gizemli Mithras Tapınağı ortaya çıkarılıyor. Bu tapınağın Roma İmparatorluğu askerleri arasında yaygın olan fakat Hristiyanlığın yaygınlaşmasıyla önemini kaybeden Mitras dinine ait olduğu biliniyor. 7 metre uzunluğunda, 5 metre genişliğinde olan tapınağın tarihinin ise 1800 yıllık olduğu söyleniyor.
Körtik Tepe
Diyarbakır’in Bismil ilçesindeki Ağıl Köyü’nün hemen yanında yer alan Körtik Tepe, Botan Çayı ve Dicle Nehri arasında konumlanmış durumda. Yapılan kazılar sayesinde tarihe ışık tutan birçok ilginç kalıntı ortaya çıkarılıyor. Örneğin Körtik Tepe’de kemik iğne ve dokuma evrelerini gösteren desen izleri gibi sürekli yerleşimin olduğuna dair pek çok arkeolojik kanıta rastlanıyor.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ne gerçekleştireceğiniz seyahatler için birbirinden etkileyici açık hava müzelerini bir araya getirdik. Umuyoruz ki ilham verici keşiflerinizin kapısını aralamışızdır!
Keyifli seyahatler dileriz!
