1. Jet lag nedir, sık karşılaşılan bir problem midir?
Son zamanlarda adını sık sık duyduğumuz jet lag, sadece uzun mesafeli uçuşlardan sonra karşılaşabileceğiniz bir uyku bozukluğu. Bu bozukluk varış şehrinin kalkış şehrinden farklı bir zaman diliminde olmasından kaynaklanıyor. Vücudun alıştığı zaman diliminden çıkması sisteminin bozulmasına neden oluyor. Seyahatten sonra karşılaşılan yeni zaman dilimine alışmak zaman alıyor.
2. Jet lag etkisi en çok hangi uçuşlardan sonra hissedilir?
Genel olarak tüm uzun mesafeli uçuşlardan sonra karşılaşılabilecek olan jet lag, en çok batıdan doğuya gerçekleştirilen gündüz uçuşlarında hissediliyor. Örneğin bir çarşamba günü öğleden sonra New York’tan Paris’e uçuyorsunuz. Uçuşunuz saat 16.00’da başlıyor ve perşembe sabah 07.00 gibi Paris’e varıyorsunuz. Sizin vücudunuz saatin daha gece 01.00 olduğunu düşünüyor. Sonuç olarak Paris’tekiler uyanırken sizin uykunuz geliyor.
3. Uçuştan önce jet lag etkilerine karşı nasıl önlemler alınabilir?
Her şeyden önce fiziksel ve mental olarak seyahate hazır olmalısınız. Yolculuğunuzdan önce iyice dinlenmenizi öneririz. Uçuştan önce uykunuzu almaya özen göstermelisiniz. Seyahat hazırlıklarınızı son güne bırakmayarak olası bir paniğin önüne geçebilirsiniz. Ayrıca beslenmenize dikkat etmelisiniz. Sağlıklı öğünlerle vücudunuzun direncini güçlendirebilirsiniz. Mümkünse seyahatinizin bir gün öncesinde saatinizi ziyaret edeceğiniz şehrin yerel saatine göre değiştirebilirsiniz.
4. Uçuş anında jet lag etkilerine karşı nasıl önlemler alınabilir?
Jet lag etkilerini minimuma indirmek için uçuşunuz sırasında uyanık kalmaya çalışın. Uyuyakalmamak ve sıvı kaybını önlemek için bol su için. Kafein ve alkol içeren içecekleri tercih etmeyin. Et, süt ve peynir gibi bol protein içeren besinleri tercih etmeniz de faydalı olabilir. Ayrıca C vitamini deposu meyveler de bünyenize iyi gelir.
5. Uçuş sonrasında jet lag etkilerine karşı nasıl önlemler alınabilir?
Vardığınız şehrin yerel saatine en kısa sürede uyum sağlamanız önemli. Gündüz vardıysanız uyanık kalmaya çalışın. Mümkün olduğu kadar çok gün ışığı alın. Gece vardıysanız uyumaya çalışın. Uykunuz yoksa bile uyumayı deneyin. Uyku ilacı kullanmayı tercih etmeyin. Uykunuzu getirmesi için bitki çayı içebilirsiniz.
6. Dönüş sırasında jet lag etkilerine karşı nasıl önlemler alınabilir?
Jet lag sadece gidiş uçuşunda değil, dönüş uçuşunda da ortaya çıkar. Üstelik dönüş seyahatinde jet lag ile karşılaşma ihtimali daha yüksektir. Jet lag etkilerini en aza indirmek için dönüş uçuşunda uyanık kalmaya çalışın. Vardığınızda uykunuz olmasa bile kendi uyku saatinizde uyumayı deneyin. Yatmadan önce uykunuzu kaçıracak yiyecek ve içecekler tüketmeyin.
7. Jet lag belirtileri nelerdir?
Jet lag, insana yorgunluk ve bitkinlik hissi verir. Aynı zamanda huzursuzluğa ve kafa karışıklığına da neden olabilir. En çok uyku düzenini bozmasıyla bilinir. Uyku sersemliğini, aşırı uykulu olma halini ve uykusuzluğu bir arada yaşatabilir.
8. Jet lag ne kadar sürer?
Jet lag geçici bir adaptasyon problemi olarak nitelendirilebilir. Vücut zaman dilimine uyum sağladıktan sonra bu problem ortadan kalkar. Jet lag etkilerinin geçmesi 3-5 günü bulabilir.
Jet lag genelde geçicidir ve herhangi bir tedavi gerektirmez. Gün ışığına uygun hareket ederek gündüzleri gün ışığı almak, akşam olduğunda uyumak yeterli. Ayrıca sağlıklı beslenmek ve hafif egzersizler yapmak jet lag’e karşı son derece etkili. Jet lag önlemleri hakkında ayrıntılı bilgiye ulaşmak için Türk Hava Yolları Jet Lag sayfasını inceleyebilirsiniz.
9. Kimler jet lag etkisini daha fazla yaşar?
Jet lag etkisini yaşama faktörleri değişken olmakla beraber pilotlar, uçuş ekibi üyeleri ve iş dolayısıyla sık seyahat edenlerin jet lag yaşama riski daha fazladır. Bununla beraber daha yaşlı kişiler gençlere göre daha fazla jet lag etkisi yaşayabilir ve bu etkinin geçmesi daha uzun zaman alabilir. Eğer uçuşunuz doğu yönündeyse jet lag riski artar. Aynı zamanda ne kadar çok zaman dilimi değiştirirseniz yine jet lag riski o derecede artar.
