Öncelikle: Dara Antik Kenti nerede?
Bu eşsiz antik kente yolculuğumuza başlamadan önce Dara Antik Kenti yol tarifini sizinle paylaşmak istiyoruz. Dara Antik Kenti, Mardin’in 30 km güneydoğusundaki Oğuz Köyü’nde yer alıyor. Mezopotamya Ovası’nın bitip Tur Abidin Dağları’nın başladığı noktada bulunan Dara Antik Kenti, kireçtaşı olan ana kayanın üstüne kurulmuş.
Dara Antik Kenti hakkında önemli notlar
- Orta Çağ tarihçilerine göre Pers Kralı III. Darius ve Büyük İskender’in savaşı neticesinde (Gaugamela Muharebesi) Pers Kralı’nın öldüğü yerin Dara olarak adlandırıldığı söyleniyor. Yani Dara isminin kökeninin de buradan geldiği varsayılıyor.
- Antik kent içinde su bendi, kilise, köprü, baraj, mezarlık, zindan, saray, çarşı ve mahsen gibi birçok kalıntı bulunuyor.
- Mezopotamya’nın Efesi olarak bilinen Dara Antik Kenti’nin tarihi yaklaşık 5 bin yıl öncesine dayanıyor.
- Dara Antik Kenti’nin etrafında Geç Roma Dönemi’ne ait mağara evlere rastlanıyor.
Dara Antik Kenti’nde bulunan yapılar
Dara Antik Kenti, söylediğimiz gibi insanı hayrete düşüren birçok yapıya ev sahipliği yapıyor. Binlerce yıl önce inşa edilmiş ve günümüze kadar ulaşmayı başarmış bu büyüleyici antik şehrin mistik havasını da yanımıza alıp içindeki etkileyici yapıları keşfe çıkıyoruz!
Mezarlıklar (Nekropol)
İlk durağımız antik şehirdeki mezar alanları. Dara Antik Kenti’ndeki en etkileyici yapılardan olan bu mezarlar, kaya kütlelerinin oyulmasıyla elde ediliyor. Burada üç farklı mezar tipini görebilirsiniz: Lahit mezarlar, basit sanduka mezarları, kaya mezarları.
Ağırlıklı olarak pagan kültürüyle şekillenen bu mezarlarda, dünyaya geleceği inancıyla ölüler kayalara gömülmüş. Buna en güzel örnek ise 591 yılında Doğu Romalılar tarafından ana kayanın oyulmasıyla yapılan Büyük Galeri Mezar alanı.
İslami dönem mezarlığı ve türbe
Dara Antik Kenti’nde İslami dönem mezarları da bulunuyor. Antik kentin dikkat çeken noktalarından olan bu mezarlar, Rus-Çeçen savaşından kaçarak Dara’ya yerleşen ve salgın hastalık sonucunda hayatını kaybeden Çeçenlere ait. 7-14. yüzyıllara dayanan mezarların çevresinde bir de türbe bulunuyor. 14 ya da 15. Yüzyıla ait olduğu tahmin edilen türbenin ne zaman ve kim tarafından yapıldığına dair henüz bir yazılı kaynak mevcut değil.
Surlar
Dara Antik Kenti’nde dikkat çeken yapılardan biri diğeri de üç büyük tepeyi çevreleyen, içten ve dıştan düzgün kesme taşla örülmüş 4 km uzunluğundaki surlar. Dara Antik Kenti’nde iç ve dış olarak ayrılan surların üzerinde toplam yirmi sekiz adet kule bulunuyor.
Kapılar
Dara Antik Kenti’ni çevreleyen surlarda dört yönde ana kapılar bulunuyor. Antik kent surlarındaki bu kapılar; Kuzey, Güney, Batı ve Doğu Kapısı olarak adlandırılıyor. Anitk Kent’in güney ve kuzey bölümünde kalan Kuzey ve Güney Su kapıları da mevcut. Bu kapılar Cordis Nehri’nin surun altından geçtiği kemerli bölümlerde yer alıyor.
Agora Caddesi
Dara Antik Kenti’nin güney tarafında kalan kapısından itibaren büyük blok taşlarla döşenmiş olan ve kuzeye doğru uzanan Agora Caddesi, şehrin önemli bölümlerinden biri. Bu caddenin, zamanın ticaret güzergâhı olan İpek Yolu ile bağlantısı ve birçok dükkâna, atölyeye ev sahipliği yapmış olması Dara’nın sosyal ve ticari hayatındaki yerini vurgular nitelikte.
Sarnıçlar
Dara Antik Kenti’nde bulunan sarnıçlar kentin su ihtiyacını karşılamak için inşa edilmiş. Dağlardan gelen suların depolanması ve tüm kente dağıtılması için kullanılan sarnıçlar, aynı zamanda kentin savunma sistemi için de önemli. Kentin saldırıya uğradığı zamanlarda, bu su depoları sayesinde uzun süre direnebildiği düşünülüyor.
Büyük Kilise ve Zindan Sarnıç
Agora Caddesi’nin 100 metre kadar ilerisinde kalan büyük sarnıç, kentteki birçok yapı gibi düzgün kesme taştan yapılmakla beraber asıl girişinin doğu tarafında olduğu biliniyor. Yerin altında sarnıçla bağlantılı yaşam alanları bulunuyor. İki katlı sarnıcın üst tarafında Büyük Kilise olarak bilinen ve günümüze sadece bir duvarı ulaşabilmiş katedral mevcut.
Maksem
Üstü örtülü su deposu anlamına gelen maksem, Dara Antik Kenti’nin güney yamaçlarında ana kayanın içine oyularak yapılmış. Kentin kuzeyindeki tepelerden gelen su burada toplanıp şehrin diğer sarnıçlarına ve yapılarına ulaştırılıyor. Doğu ve batı yönüne uzanan 10 adet hücreden oluşan maksem, kentin ilginç yapılarından biri.
Vaftiz teknesi
Büyük Kilise’nin kuzeydoğusunda ise kentin yetişkinleri için Hristiyanlık dinine geçiş amaçlı kullanılan bir vaftiz teknesi (vaftiz havuzu) bulunuyor. Bu havuzun her iki tarafına insanların rahat girebilmesi için basamaklar inşa edilmiş.
Mozaikli Yapılar
Mozaikli Yapı 1 ve Mozaikli Yapı 2 şeklinde isimlendirilen mozaikli yapılar, Dara Antik Kenti’nde günümüze kadar ulaşabilen motiflerden oluşuyor. Büyük mezarlık alanının çok yakınında, güney tarafında yer alan Mozaikli Yapı 1, tarihsel olarak Roma İmparatoru I. Anastasius dönemine dayanıyor. Bitki, hayvan ve çobanların resmedildiği bu yapıda bir de 11 satırlık bir yazıt bulunuyor. Mozaikli Yapı 2 ise dört yanı duvarlarla çevrili bir taban mozaiği. Burada renkli bir balık pulu motifini görebilirsiniz.
Dara Antik Kenti tarihi ve yapıları hakkında tüm bu bilgiler sizi heyecanlandırıyorsa hemen bir Mardin uçak bileti alıp zaman makinesine binmiş gibi hissettirecek bir keşfe başlamanızı öneririz! Ayrıca Dara’nın yanı sıra kültürü, mutfağı ve mistik atmosferiyle muhteşem bir seyahat deneyimi sunan Mardin’i yakından tanımak için “Mardin gezilecek yerler” yazımızı da okuyabilirsiniz.
Keyifli seyahatler dileriz!
