Dünyanın en eskisi: Kapalıçarşı, İstanbul
Türkiye’nin kalbi İstanbul’un kapalı çarşıları arasında en popüler ve kalabalık olanı Kapalıçarşı. Temelleri hemen fetihten sonra 1461’de atılan Kapalıçarşı zaman içinde şehrin en önemli ticari alanı haline geldi. Çarşı adeta bir finans merkezi gibiydi; zira dünyanın dört bir yanından gelen ne kadar kıymetli mücevher ve ziynet eşyası varsa burada toplanır, zengin esnafın elinden yeni sahiplerine dağılırdı. Dünyanın en eski ve en büyük alışveriş merkezi olarak kabul edilen Kapalıçarşı, bugün 45.000 metrekarelik dev bir alan üzerinde 3.600 dükkâna ev sahipliği yapıyor. Bazı günler ziyaretçi sayısının 500 bini bulduğu Kapalıçarşı’da halıdan tekstil ürünlerine, ziynet eşyalarından çinilere oldukça geniş bir yelpazede pek çok ürün bulmak mümkün. Dünyanın en ünlü kapalı çarşıları arasındaki Kapalıçarşı, Beyazıt semtinde bulunuyor.
ABD’nin en eski gıda ve çiftçilik pazarı: Pike Place Market, Seattle
1907’de ziyarete açılan ve ABD’nin en eski gıda ve çiftçilik pazarı olan Pike Place Market, Seattle şehrinin en turistik merkezlerindendir. Bugün dünyanın en ünlü kahve zinciri olan Starbucks’ın 1971’de açılan ilk kahve dükkânına da ev sahipliği yapan çarşı, kuşkusuz Seattle ruhunu en iyi gözlemleyebileceğiniz merkezlerden biri. “Batı tarzında bir kapalı çarşı” olarak tarif edebileceğimiz Pike Place Market’ta el yapımı eşyalardan farklı gıda türlerine, geniş bir ürün yelpazesi dikkatinizi mutlaka çekecektir. Dünyanın en ünlü kapalı çarşıları arasındaki mekanın çevresinde sıklıkla rastlayabileceğiniz yetenekli sokak sanatçıları da buranın otantik havasını besler.
İpek Yolu’nda zarif bir mimari: Tebriz Çarşısı, Tebriz
İran kültüründe kapalı çarşıların yerinin ayrı olduğu bilinir. Batıda meydanların anlam ve önemi neyse, İran’da da kapalı çarşılara benzer bir önem atfedilir. Tebriz kentinde, doğuyu batıya bağlayan tarihi İpek Yolu üzerinde bulunan Tebriz Çarşısı bugün hâlâ şehrin kalbinin attığı noktalardan biri. Yapım tarihi tam olarak bilinmeyen ve 2010’da UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne giren çarşı, aynı zamanda dünyanın en büyük tuğla bina yapılarından biri. Toplamda 27 hektarlık bir alan kaplayan, dünyanın en popüler kapalı çarşıları arasındaki Tebriz Çarşısı’nda 5.000’in üzerinde dükkân, 30 cami ve 40 farklı meslek erbabı bir arada bulunuyor.
Dünyanın en iyi gıda pazarı: St. Lawrence Market, Toronto
Dünyaca ünlü kapalı çarşılardan bir diğeri için yönümüzü bir kez daha Amerika kıtasına çeviriyoruz. Toronto’daki St. Lawrence Market, yalnız bulunduğu şehrin veya ülkenin değil, dünyanın en büyük çarşılarından biri. Güney Çarşısı, Kuzey Çarşısı ve Hall olmak üzere üç ana mekândan oluşan St. Lawrence Hall; pek çok çiftçiye, aşçıya, zanaatkâr ve tüccara ev sahipliği yapıyor. 2012’de National Geographic tarafından dünyanın en iyi gıda pazarı seçilen ve 1800’lerin başından bu yana aktif olan çarşıda bugün pek çok etkinlik düzenleniyor.
Sıcacık Güney Avrupa: La Boqueria, Barselona
Barselona’nın 1217 yılında dünyaya armağanlarından biri olan Mercat de La Boqueria, şehrin meşhur caddesi La Rambla üzerinde bulunuyor. İspanya’nın en ünlü alışveriş noktalarından biri olan La Boqueria’da yukarıda bahsettiğimiz popüler kapalı çarşılardan farklı olarak et ve balık ürünleri ile bitkiler bulunabiliyor. Barselona’yı ziyaret eden turistlerin en çok rağbet ettiği mekânlardan biri olan La Boqueria’da meşhur İspanyol yemeği paella’nın ve tercihinize göre, çeşitli özgün içeceklerin tadına bakmayı unutmayın. Ve bir not: Burada sadece bir köşede durup Barselonalıların günlük rutinlerine dair detaylara dikkat kesilmek bile benzersiz bir deneyim.
Baharatların gizemi: Han el-Halili, Kahire
Kahire’nin başlıca turistik merkezlerinden Han el-Halili, kentin en büyük tarihi çarşılarından biri. Derrase bölgesinde bulunan çarşı, baş döndüren muazzam baharat kokuları arasında mistik bir alışveriş deneyimi vadediyor. Söylenen o ki, Han el-Halili çarşısında arayıp da bulamayacağınız pek az şey var. Bu bakımdan kapalı çarşı sıklıkla “Kahire’nin alışveriş cenneti” olarak anılıyor. Eklemeden geçmemeli: Nobel Edebiyat Ödülü alan Mısırlı yazar Necib Mahfuz’un, İkinci Dünya Savaşı dönemi Kahire’sini anlattığı “Hân el-Halîlî” adlı muazzam bir romanı da bulunuyor.
Kaynaklar:
The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication – TOJDAC
Türkiye Kültür Portalı
