Anıtkabir tarihi
Rasattepe’den Anıttepe’ye
Bugün adını Anıtkabir’den alan Anıttepe’nin yerinde bir zamanlar rasat istasyonu bulunduğundan, tepenin adı Rasattepe’ydi. Tepede, M.Ö. 12. yy.’da Anadolu’da bulunan Frig uygarlığından izler vardı. Atatürk’ün anıt mezarı için en uygun yerin Rasattepe olduğuna karar verildiğinde, Frig uygarlığından kalma mezar yapılarının kaldırılması için arkeolojik kazılara başlandı. Buradan çıkan eserler, hâlâ Ankara’da bulunan Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde sergileniyor.
9 Ekim 1944: Görkemli bir temel atma töreni
Yapılan kamulaştırma çalışmalarının ardından artık Mustafa Kemal Atatürk’e yaraşır bir anıt mezar inşa edilebilirdi. Tarihler 9 Ekim 1944’ü gösterdiğinde görkemli bir temel atma töreni düzenlendi. Toprak seviyesinin ve aslanlı yolun istinat duvarının inşası tam bir yıl sürecekti. 1944-45 yıllarında birinci kısım tamamlandı.
Mozole, yardımcı binalar ve tören meydanının inşası
Mozole, yardımcı binalar ve tören meydanının inşasını kapsayan yeni süreç 1945 yılının eylül ayında başladı ve yaklaşık beş yıl sonra, 1950’de tamamlandı. Anıtkabir üçüncü kısım inşaatı ise anıta çıkan yolların, aslanlı yolun, tören meydanı ve mozole üst döşemesinin taş kaplaması; merdiven basamaklarının yapılması, lahit taşının yerine konması ve tesisat işlerinin yapılmasını kapsıyordu. Son adımda süslemeler ve nihai dokunuşlar yapılacak, Ata’nın ebedi istirahatgâhının inşası 1 Eylül 1953’te tamamlanacaktı.
Anıtkabir’de hangi bölümler var?
Mimari özellikleriyle Anıtkabir, döneminin en iyi örnekleri arasında gösteriliyor. Anıt Bloku ve Barış Parkı olmak üzere iki ana bölüme ayrılan yapı, toplam 750.000 metrekarelik bir alana yayılıyor.
Barış Parkı
Atatürk’ün barış kavramına büyük değer atfetmesinden hareketle oluşturulan Barış Parkı’nda, farklı yabancı ülkelerden ve Türkiye’nin farklı noktalarından getirilen fidanlar dikilmiş. Parkta bugün 48.500 farklı süs ağacı, ağaççık ve süs bitkisi yer alıyor. Bunlar arasında Afganistan, Amerika Birleşik Devletleri, Almanya, Avusturya, Belçika, Çin, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Hindistan, Irak, İngiltere, İspanya, İsrail, İsveç, İtalya, Japonya, Kanada, Kıbrıs, Mısır, Norveç, Portekiz, Yugoslavya ve Yunanistan’dan getirilen ağaç ve fidanlar yer alıyor.
Anıt Bloku
Anıtkabir’in Anıt Bloku; Aslanlı Yol, Tören Meydanı ve Mozole’den meydana geliyor.
Burada bulunan bölümler hakkında bazı detaylardan söz edelim;
İstiklal Kulesi’nde Zühtü Müridoğlu eseri bir kabartma eserin yanı sıra Atatürk’ün bazı önemli sözleri yazıyor.
Hürriyet Kulesi’nde yine Zühtü Müridoğlu’na ait bir kabartmanın yanı sıra Atatürk’ün hürriyete dair sözleri yer alıyor.
Hüseyin Özkan’a ait Kadın Heykel Grubu, Türk kadınlarını temsil ediyor.
Yine heykeltraş Hüseyin Özkan’ın elinden çıkan Erkek Heykel Grubu, Türk askerine, Türk gençliğine ve Türk köylüsüne işaret ediyor.
262 metre uzunluğundaki Aslanlı Yol’un iki yanında, oturmuş 24 aslan heykeli göze çarpıyor. Aslanlar kuvvet ve sükuneti temsil ediyor.
15.000 kişi kapasiteli tören meydanı, halı ve kilim desenleriyle bezeli.
Mehmetçik Kulesi’nde ziyaretçileri Zühtü Müridoğlu’nun Mehmetçik tasvirleri karşılarken Mehmetçik ve Zafer kuleleri arasında Atatürk ve Devrim Kütüphanesi yer alıyor.
İsmet İnönü Lahdi
25 Aralık 1973 yılında vefat eden Atatürk’ün en yakın silah arkadaşı, Türkiye’nin 2. Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’nün sembolik lahdi de burada yer alıyor. Anıtkabir’e 28 Aralık 1973’te Bakanlar Kurulu Kararı ile defnedilen İnönü’nün mezar odası ise alt katta bulunuyor. İnönü’nün lahdi, Barış ve Zafer Kuleleri arasında yanları açık sütunların oluşturduğu galerinin ortasında.
Anıtkabir Atatürk Müzesi
Anıtkabir’deki Tören Alanı’ndan Anıt Bloğu’na doğru bakıldığında, sağda yer alan Misak-ı Milli Kulesi’nden girilen müze, 21 Haziran 1960’da Anıtkabir Atatürk Müzesi adıyla ziyarete açıldı. 2001 yılında Anıtkabir Komutanlığı’nın hazırladığı proje ile müzeye, Mozole’deki Şeref Salonu’nun altındaki yaklaşık 3.000 metrekarelik sütunlu alanın da eklenmesine karar verildi. Bu eklemeyle birlikte müze, 5.200 metrekarelik sergi alanına ulaşarak ve 26 Ağustos 2002’de yeni bölümlerle birlikte devlet töreniyle yeniden açıldı. O günden sonra müzenin adı Atatürk ve Kurtuluş Savaşı Müzesi olacaktı.
Dört bölümden oluşan müzenin ilk kısmında, Atatürk’ün kişisel eşyaları, yabancı devlet adamlarının ona hediye ettiği objeler ve manevi evlatları Afet İnan, Rukiye Erkin ile Türkiye’nin ilk kadın pilotu Sabiha Gökçen tarafından müzeye bağışlanan eşyalar sergileniyor. İkinci bölüm, Çanakkale Savaşı, Sakarya Meydan Savaşı ve Büyük Taarruz’u anlatan yağlı boya tablolarla süslenmiş; burada Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşuna giden yolda karşılaşılan zorluklar yansıtılıyor. Üçüncü bölüm, Milli Mücadele ve devrimlerin anlatıldığı galeriler ile Atatürk’ün mezar odasından oluşuyor ve 1919-1938 yılları arasında yaşanan olaylar Türkçe ve İngilizce olarak açıklanıyor. Son bölümde Atatürk’ün kütüphanesindeki 3.123 kitap sergileniyor. Atatürk Özel Kitaplığı’nda bilgisayarlar aracılığıyla Ata’nın hayatı, Anıtkabir’in yapım süreci, burada gerçekleştirilen törenler ve çeşitli belgeler ile fotoğraflar ziyaretçilere gösteriliyor.
Anıtkabir nerede?
Anıtkabir, Ankara’nın Çankaya ilçesinde yer alıyor. Atatürk’ün ebedi istirahatgahı; Çankaya’daki eski ismi Rasattepe, şimdiki adı ise Anıttepe olan tepenin üzerinde konumlanıyor.
Anıtkabir’i kaç kişi ziyaret ediyor?
Her gün çok sayıda kişinin ayak bastığı Anıtkabir, elbette özel ve tarihi günlerde çok yoğun bir ziyaretçi trafiğine sahip. Cumhuriyetimizin 100. yılında ise 1 milyon 182 bin 425 kişi ile rekor ziyarete ulaşılmıştı. Bunun dışında Anıtkabir’e her ay, yüz binlerce ziyaretçi adım atıyor.
Anıtkabir ziyaret bilgileri
Anıtkabir ziyaret saatleri, belirli dönemlerde değişiyor. Anıtkabir’i 1 Şubat-14 Mayıs döneminde 09.00-16.30, 15 Mayıs-31 Ekim döneminde 09.00-17.00, 1 Kasım-31 Ocak döneminde ise 09.00-16.00 saatleri arasında, haftanın her günü ziyaret edebilirsiniz. Aynı zamanda bir müze olan Anıtkabir’e girişler ücretsiz.
