Seyahat çoğu zaman keyifli anlar vadetse de kimi zaman hayatınıza dokunacak bazı noktaları keşfetmenizi sağlar. Tarihi yerleri ya da doğal güzellikleri dışında dünya, sunduğu acı ve tatlı gerçekleriyle hayata bakış açınızı değiştirebilir. Seyahat, mutluluk, keyif verse de, merak uyandırsa da öyle yerler vardır ki burada yaşananlar üzüntü, şaşkınlık gibi tüm duygularınızı harekete geçirir. İşte o zaman belki de seyahatin amacı budur dersiniz. Çernobil de böyle bir yer… Hüzün, şaşkınlık başta olmak üzere birçok duyguyla şehirden ayrılacağınız kesin. Aynı zamanda şehre girdiğiniz andan itibaren doğanın kendini tedavi edişine şahit olacaksınız. Böcekler, ağaçlar hayata yeniden tutunmak için çaba gösterirken siz de bu çabaya ortak olduğunuz için kendinizi iyi hissedeceksiniz. Elbette ki, seyahat boyunca burada yaşanan acıların unutulmaması ve bu acıyı yaşayan insanların anısına saygı göstererek davranmak gerekiyor.
33 yıl önce neler yaşandı?
Kimse Çernobil’in nerede olduğunu bile bilmezken, şehirde Türkiye dahil Avrupa’nın birçok kentini derinden etkileyen dünyanın en büyük felaketlerinden biri yaşandı. Tarih: 26 Nisan 1986 Cumartesi. Çernobil Nükleer Santrali’nde 4. reaktörde yaşanan bir arıza sonucunda atmosfere ve tüm dünyaya çok tehlikeli gazlar salındı. Bu olay binlerce insanın anında ölmesine ya da radyasyona maruz kalıp zaman içinde kanser olup hayatını kaybetmesine neden oldu.
Bilim adamlarına göre, 30.000-60.000 insan bu felaket yüzünden kansere yakalandı.
Bu olayın üzerinden yıllar geçti ve şehir o günleri anlatan bir diziyle yeniden gündeme geldi. Aslında dizinin birçok bölümü Litvanya’nın başkenti Vilnius’da çekildi. Düzenlenen Vilnius Çernobil turlarına katılarak dizinin birçok sahnesinin çekildiği Fabijoniskes semtini ve diğer yerleri radyasyon tehlikesi olmadan rahatlıkla gezebilirsiniz. Tur kapsamında birebir Pripyat’a benzetilen Fabijoniskes’e giderek devasa reaktörü, bazı karakterlerin konakladığı oteli ve evleri inceleyebilirsiniz. Çekimlerle ilgili ufak bir not: Dizi ekibi, çekimler için 1000 saatini Vilnius’da geçirdi. 40 farklı noktada setler kuruldu ve çekimlere 5000’den fazla kişi katıldı.
Dizi, Vilnius’da çekilse de 1986’dan bu yana yaşama kapılarını kapayan Çernobil, dizinin de etkisiyle son zamanlarda sıkça turistik amaçla ziyaret ediliyor. Yaklaşık 33 yıl önce Çernobil’de yaşanan radyasyon felaketi sonrasında şehirde hiçbir şey değiştirilmedi. Hastaneler, okullar hatta şehrin neredeyse her sokağı hâlâ o güne ait anılarla dolu. Radyasyon seviyesinin bazı yerlerde hâlâ yüksek olduğunu belirtmekte fayda var. O nedenle sadece devlet izniyle ve rehberler eşliğinde Çernobil’i gezebiliyorsunuz. Öyle ki bilim adamlarına göre Çernobil ve birkaç km ötesindeki Pripyat, 900 yıldan önce yaşanabilir bir yer olamayacak. Tüm radyoaktif kalıntıların temizlenmesi içinse 48 bin yıl geçmesi gerekiyor.
Düzenlenen turlarla görebileceğiniz yerler
Kiev‘e 2,5 saatlik bir mesafede olan şehre, tüm gün ya da 2-3 gün süren ve Kiev’den düzenlenen Çernobil turlarına katılarak ulaşabilirsiniz. Çernobil’e giderek, o günün gerçeklerini görebilir, üzücü olduğu kadar düşündürücü de olan bu seyahatten farklı deneyimlerle ayrılabilirsiniz. Kişi başı ortalama 100-500 avro ödeyerek katılacağınız turlar kapsamında şu alanları ziyaret edebilirsiniz:
- Çernobil Nükleer Santrali
- Kızıl Orman (Radyasyondan ilk etkilenen yer)
- Pripyat (Çernobil Nükleer Santrali çalışanları için kurulmuş bir şehir. Güvenlik nedeniyle şehirdeki binalara girilmiyor)
- Kahraman İtfaiyeciler Anıtı (Kurtarma çalışmalarında hayatını kaybeden itfaiyeciler için dikilen anıt)
- Hastane (Radyasyondan etkilenen kişilerin ilk olarak burada tedavi edilmiş)
- Belediye Binası (Afet binası olarak kullanılmış)
- Lunapark (1 Mayıs 1986 tarihinde açılması planlanmış ancak yaşanan acı olaydan dolayı açılamamış)
- Şehirdeki çocukların tüm gün gittiği kreşin yatakhanesi
- Yaniv Garı (Radyasyona maruz kalan paslanmış trenlerle dolu tren istasyonu)
- Kedi balıkları (Av yasağı ve ömürlerinin 100 yıl olmasından dolayı o günden bugüne şehirde yaşayan tek canlılar onlar)
Çernobil’de dikkat etmeniz gerekenler
- 18 yaş altındakiler ve hamileler bölgeye giremiyor.
- Bölgeye girdiğiniz zaman tüm sorumluluğu kabul ettiğinize dair bir belge imzalamanız gerekiyor.
- Radyasyon seviyesini ölçen araçları yanınıza almayı unutmayın. Uzmanlara göre bölgede alınan radyasyon, röntgen çekiminde alınandan daha az, tomografiden ise çok aşağıda.
- Radyasyon seviyesinin yüksek olduğu yerlere asla girmeyin.
- Tur rehberlerinin izin vermediği yerlere gitmeyin.
- Bacaklarınızı ve kollarınızı saran kıyafetler giyin.
- Çantanızda böcek ısırıklarına karşı koruyan ilaçlar bulundurun.
- Yanınıza atıştırmalıklar ve su almayı unutmayın.
- Eşyalarınızı yerlere koymayın.
- Açık alanda hiçbir şey yemeyin.
- Hiçbir şeye dokunmayın.
- El koruma sıvılarını edinin.
- Bölgeden çıkış sırasında radyasyon taramasından geçmeyi unutmayın.
