Her haliyle leziz: Mantı
Mantı, Orta Asya’dan göç eden Türklerle beraber Anadolu’ya gelmiş bir lezzet. Kısa zamanda özellikle haşlama yöntemiyle Türk mutfağının vazgeçilmez hamur işleri arasına girmiş. Mantı denince akla ilk olarak Kayseri gelse de Çorum, Tokat, Niğde, Sinop ve Sivas illerinde de mantı geleneksel bir yemek. Yörelerine göre farklı şekillerde hazırlanan mantı, hamur açıldıktan sonra bölgesine göre hazırlanan iç malzemelerle pişiriliyor. Üçgen, bohça ya da gül şeklinde katlanan hamur, haşlanıyor ya da fırında pişiriliyor. Mantı, üzerine yoğurt, domates sosu ve kırmızı biberli tereyağı eklenerek servis ediliyor. Kayseri’de mantı daha küçük boyutta hazırlanıyor ve sulu servis ediliyor. Yağ ve salça, hamurla birlikte pişiyor.
Kayseri’de yapılan bir diğer mantı çeşidi ise tepsi mantısı. Bu mantı çeşidi, hamurların kıymayla birlikte tepsiye dizilerek fırınlanmasıyla hazırlanıyor. Bu mantı çeşidine benzer bir diğer mantı ise Çorum’da yapılıyor. Adı; Çorum mantısı olarak da bilinen kuru mantı. Tepsi mantısından farkı kıymasız bir hamur işi olarak yapılması. Sinop’ta ise mantılar cevizle servis ediliyor. Sivas’ta genellikle mantı hamuru üçgen şeklinde hazırlanıyor. Sivas ve Erzurum’da mantı gibi hazırlanan bir diğer lezzet ise hingel. Genellikle patatesle hazırlanan hingel, mantıdan daha büyük şekilde hazırlanıyor. Hingel, mantı gibi yoğurtlu ya da sade yeniyor.
Çeşitleriyle göz dolduran: Börek
Börek, açılmış hamurun ya da yufkanın arasına yöresine göre değişen malzemeler konularak hazırlanan bir tür hamur işi. Türk mutfağında en çok yapılan börek çeşitleri ise su böreği, sigara böreği, kol böreği, puf böreği ve tepsi böreği. Yufkaların tepsiye dizilmeden önce suda haşlanarak hazırlanan su böreği, Türk kahvaltısında en çok tercih edilen hamur işlerinden. Şehirlere göre börek çeşitlerine baktığımızda Kastamonu’da alt-üst böreği, fincan böreği, küre böreği, lahana böreği, ıspanaklı ve patatesli börek oldukça meşhur. Eskişehir’de ise çiğ böreği, özellikle Odunpazarı civarındaki börekçilerde tatmalısınız. Antalya’nın serpme böreği, Edirne ve Tekirdağ’da tadabileceğiniz loznik, bükme, Arnavut ve gelincik otlu böreği diğer yerel lezzetlerden. Konya’nın kıvrım böreği, Recai ve Sezai böreği bu şehre gidenler tarafından oldukça sevilen hamur işleri. Bu börekleri Şems-i Tebrizi Camii yakınlarındaki mekanlarda tadabilirsiniz. Bingöl’ün pudra şekeri dökülerek servis edilen Kürt böreği, ezberleri bozuyor.
Yöresel farklarıyla: Pide
Türk mutfağına Orta Asya’dan giren bir diğer lezzetli hamur işi ise pide. Pide, uzunlamasına açılan hamur üzerine eklenen malzemelerin fırında pişirilmesiyle hazırlanıyor. Kimi zaman kahvaltıda kimi zaman akşam yemeğinde karşımıza çıkan pide, yöresine göre farklı şekillerde hazırlanıyor. Türkiye’nin pidesiyle en ünlü şehri Samsun. Kapalı olarak yani malzemesi içinde hazırlanan Samsun’un Bafra pidesi 1850 yılından bu yana yapılan tarihi bir lezzet.
Bir diğer pidesiyle ünlü şehrimiz ise Konya. Tarihi 60 yıl öncesine dayanan, Konya’nın meşhur lezzeti etli pide et, soğan, domates ve biberin hamur üzerine eklenip fırında pişirilmesiyle ortaya çıkıyor. Et ve peynir karışımıyla hazırlanan, Mevlana denilen pide ise Konya’nın bir diğer lezzeti. Pidesiyle ünlü diğer bölgeler ise Rize, Bursa, Kastamonu, Sivas, Aydın, Denizli, Trabzon. Rize’de kavurmalı ve kaşarlı, Trabzon’da peynirli ve Sürmene, Bursa’da tahinli, Kastamonu’da kır, Aksaray’da şerbetli pideyi mutlaka denemelisiniz.
Türk mutfağının mihenk taşı: Ekmek
Toplumun temel besin maddesi olan ekmeğin Türk mutfağındaki önemi oldukça büyük. Her bölgede mayalı ya da mayasız olarak ekmek türleri yapılıyor. Kırsal bölgelerde ekmekler evlerde özel ocaklarda, saçta ya da tandırda hazırlanıyor. Şehir merkezlerinde ise ekmek fırınları bu ihtiyacı karşılıyor. Yani Türk mutfağında ekmek türleri oldukça fazla. Somun, hemen hemen her sofrada yer alan bir ekmek türü iken tandır, bazlama, mısır ekmeği ve yufka gibi diğer hamur işleri ise yörelere göre tüketiliyor. Tandır ekmeği Erzurum, Elazığ, Diyarbakır, Ağrı, Kayseri, Hatay, Eskişehir, Mardin ve Malatya illerinde yapılıyor.
Un, su, tuz ile hazırlanan bir hamurla yapılarak sac tavada pişirilen bazlama ise Adıyaman, Trabzon ve Malatya’da Tablama adıyla biliniyor. Bazlamaya Çankırı ve Zonguldak’ta göbü, İzmir’de bezdirme, Manisa’da ise pezdirme deniyor. Tandır ekmeği ise yere çukur kazılarak yapılan bir çeşit fırın olan, aynı adı taşıyan tandırda pişiyor. Tandır ekmeği, Erzurum, Erzincan, Elazığ, Diyarbakır, Ağrı, Malatya, Sivas ve Şanlıurfa’da daha çok yapılan bir hamur işi. Mısır ekmeği ise Karadeniz bölgesinin simgesi. Sinop, Artvin, Trabzon ve Kastamonu’da farklı çeşitleri olsa da mısır ekmeği özellikle balıkla birlikte çokça tüketilen bir lezzet. Ekmeğinden pidesine, mantısından böreğine Türk mutfağının en güzel hamur işi çeşitlerini denemelisiniz.
