Estonya’nın tarih ve kültür başkenti Tallinn
Baltıkların masalsı şehrini Tallinn gezi rehberimizle şehri gezmeye başlayalım. Tallinn’e adım attığınızda, ilk hissettiğiniz şey zamanın yavaşlaması olacak. Şehir merkezi, Avrupa’nın en iyi korunmuş Orta Çağ kentlerinden biri olarak UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alıyor. Daracık Arnavut kaldırımlı sokaklar, taş surlar ve sivri kuleler arasında dolaşırken âdeta geçmişe ışınlanıyorsunuz. Eski adı Reval olan Tallinn, 13. yüzyılda Danimarkalılar tarafından kuruldu ve kısa sürede Hansa Birliği’nin zengin bir ticaret limanına dönüştü. O dönemin zenginliği, günümüze kalan görkemli yapılarından okunabiliyor. Örneğin; gotik tarzıyla ünlü Aziz Olaf Kilisesi, 15. yüzyılda 159 metrelik kulesiyle bir zamanlar Avrupa’nın en yüksek yapısıydı. Tallinn’in bir dönem İsveç ve Rus İmparatorluğu yönetimine girmesi, bu eşsiz tarihî şehrin mimarisine ve ruhuna yansımış durumda. Sokaklarda gezerken bu kültürel zenginliği hemen fark edebiliyorsunuz.
1918’de kısa bir bağımsızlık yaşayan Estonya, II. Dünya Savaşı sonrası Sovyet dönemini de tecrübe etti. 1991’de gerçekleşen Şarkı Devrimi (Singing Revolution) ile halkın birleşip şarkılar söylediği barışçıl bir süreç sonunda Estonya yeniden bağımsız oldu. 23 Ağustos 1989’da, Baltık Yolu gösterisinde Tallinn’den Vilnius’a uzanan 600 km’lik insan zincirinin bir ucu da bu şehirdeydi; iki milyona yakın Baltık insanı el ele vererek dünyaya birlik mesajı gönderdi. Bu tarihi anılar, Tallinn’i sadece bir şehir değil, aynı zamanda özgürlüğün simgelerinden biri hâline getiriyor.
Klasik ve modern sanatın birleştiği müzelerin şehri Tallinn
Orta Çağ dokusunu koruyan Tallinn, sanat ve müzecilik alanında da çok zengin. Bu noktada ilk uğramanız gereken yerlerden biri Estonya sanatının baş tacı Kumu Sanat Müzesi. Modern bir mimariye sahip olan bu müze, Estonya klasik ve modern sanatının en iyi örneklerine ev sahipliği yapıyor ve 2008’de Avrupa’da Yılın Müzesi ödülünü kazanmış.
Sanatseverler için bir diğer durak, barok mimarinin eşsiz bir örneği kabul edilen Kadriorg Sanat Müzesi olmalı; 18. yüzyıldan kalma bu saray, Avrupa ve Rusya’nın eşi benzeri olmayan sanat eserlerini barındırıyor. Tarih meraklıları ise Deniz Uçağı Limanı Müzesi’ne mutlaka uğramalı. Devasa bir hangarın içinde eski gemiler, denizaltılar ve interaktif sergilerle dolu harika bir denizcilik müzesi.
Tallinn’in kent merkezi başlı başına açıkhava müzesi gibi: Şehir surlarının bir kısmı halen ayakta ve üzerlerinde Orta Çağ’dan kalma kuleler var. Özellikle Fat Margaret ve Kiek in de Kök gibi kuleler geçmişte şehri korurken şimdi müze veya seyir noktası olarak hizmet veriyor. Orta Çağ efsaneleri de bu kentte yaşamaya devam ediyor; mesela Belediye Binası’nın tepesindeki Yaşlı Thomas figürü Tallinn’in simgelerinden. Şehrin sokaklarında gezerken birçok sanat galerisine de rastlayacaksınız. Özellikle Kalamaja ve Telliskivi bölgeleri, Tallinn’in yaratıcı enerjisini sokak sanatıyla buluşturan ve harika grafitilerin bulunduğu merkezler olarak öne çıkıyor.
Popüler kültürde Tallinn
Orta Çağ ambiyansıyla büyüleyen Tallinn, uluslararası popüler kültürde de iz bırakmış bir şehir. Örneğin Christopher Nolan’ın ajan filmi “Tenet”in en heyecanlı sahnelerinden biri Tallinn sokaklarında çekildi. Kentin simge yapılarından Linnahall, filmde Kiev Operası olarak kullanıldı; Lasnamäe ilçesindeki otoyol ise o nefes kesen araç kovalamacasına ev sahipliği yaptı. Tallinn ayrıca Andrei Tarkovsky’nin kült filmi “Stalker”’a mekan oldu; eski endüstriyel alanları bu bilim kurgu filminde gizemli “Bölge” olarak karşımıza çıkıyor.
Estonya’nın doğası, ormanları ve beyaz gecelerle Tallinn
Estonya, yüzölçümünün neredeyse yarısını kaplayan ormanları ve çok sayıdaki gölüyle Avrupa’nın en yeşil ülkelerinden biri. Tallinn ise bu zengin doğaya hem çok yakın hem de onunla iç içe bir başkent. Orta Çağ surlarının birkaç kilometre ötesinde uzanan çam ormanları, bataklık yürüyüş parkurları, göl kıyıları ve deniz kenarı yürüyüş rotaları, şehir gezisini doğayla dengeleme fırsatı sunuyor. Kısa bir otobüs yolculuğu ya da araçla yapacağınız kısa bir sürüşle, kendinizi Tallinn’in kalabalığından tamamen uzak, kuş sesleriyle dolu yürüyüş patikalarında bulabiliyorsunuz.
Tallinn’i Mayıs-Eylül döneminde ziyaret ederseniz, Estonya’nın en etkileyici doğal deneyimlerinden biri olan beyaz gecelere tanık olma şansınız yüksek. Bu dönemde günler olağanüstü derecede uzuyor, güneş çok geç batıyor ve gökyüzü neredeyse hiç tam anlamıyla kararmıyor. Akşam saatlerinde bile gökyüzünün mavi ve gri tonlarla aydınlık kalması, şehrin kulelerine, Baltık Denizi kıyılarına ve ormanlara bambaşka bir atmosfer veriyor. Hem yerel halk hem de turistler için bu dönem, yılın en canlı ve enerjik zamanlarından biri kabul ediliyor.
Uzayan gün ışığı, doğa aktivitelerini planlamak için büyük avantaj sağlıyor. Tallinn ve çevresinde hiking ve bisiklet rotaları oldukça popüler. Şehrin biraz dışında, çam ormanları ve bataklık alanları üzerinde uzanan ahşap yürüyüş platformlarında doğa yürüyüşü yapabilir, gün batımına yakın saatlerde bile rahatça keşfe devam edebilirsiniz. Fotoğrafçılık meraklıları için bu dönem, yumuşak ışıkların hakim olduğu uzun günler ve sisli sabahlarla tam anlamıyla bir açık hava stüdyosu niteliğinde.
Estonya’nın yemyeşil doğası, kamp ve glamping gibi konaklama seçenekleriyle de öne çıkıyor. Mayıs-Eylül arası, hem hava koşullarının daha yumuşak olması hem de günlerin uzunluğu sayesinde kamp yapmak için en uygun dönem. Tallinn’e yakın alanlarda çadır kurulabilen kamp alanları, karavan parkları ve doğayla uyumlu glamping tesisleri bulunuyor. Kamp ateşi etrafında toplanıp beyaz gecelerin dinginliğini izlemek, şehirde geçirdiğiniz günlerin ardından unutulmaz bir deneyime dönüşüyor. Dilerseniz orman yollarında yürüyüş yaptıktan sonra Baltık kıyısında deniz kenarında mola verebilir, gün ışığının uzun süre kaybolmadığı yaz akşamlarında sahil boyunca yürüyüş yapabilirsiniz.
Kısacası Tallinn, yalnızca Orta Çağ sokakları ve tarihi yapılarıyla değil, birkaç adım ötesinde başkentin karmaşasından uzaklaştıran doğasıyla da akılda kalıyor. Özellikle Mayıs-Eylül döneminde şehri ziyaret ederseniz, gündüzleri müzeler ve tarihi sokaklarda, akşamları ise beyaz gecelerin aydınlattığı ormanlarda ve sahil yürüyüşlerinde geçirebileceğiniz dopdolu bir rota sizi bekliyor.
Tallinn’i ziyaret etmeden önce bilmeniz gerekenler
Tallinn’de hayatınızı kolaylaştıracak birkaç uygulama ve pratik bilgiyi sıralayalım:
Ulaşım:
Tallinn’de otobüs, tramvay gibi araçları kullanmak isterseniz pilet.ee adlı mobil uygulama ile bilet satın alabilirsiniz. Ayrıca turistler için Tallinn Card da bir seçenek – bu kart müzelere ücretsiz giriş ve sınırsız toplu taşıma sağlıyor. Mobil uygulamasını indirip kartınızı kolayca alabilirsiniz. Taksi için de dünya çapında popüler olan Uber burada da var; fakat Tallinn menşeili Bolt uygulaması çok daha yaygın kullanılıyor. Bolt, taksi ve hatta elektrikli scooter kiralama imkânı sunuyor. Ayrıca Tallinn, Helsinki’ye sadece 80 kilometre uzaklıkta ve iki şehir arasında günlük feribot seferleri bulunuyor.
Navigasyon ve harita:
Şehir içinde kaybolmak neredeyse imkânsız, zira Google Haritalar imdadınıza yetişiyor. Eğer internet bağlantınız olmayacaksa herhangi bir offline harita uygulamasından şehrin haritasını indirmenizi tavsiye ederiz.
Dil ve iletişim:
Tallinn’de iletişim konusunda yabancı ziyaretçilerin genelde zorlanmadığını söylemek mümkün. Estonca ülkenin resmi dili olsa da başkentte İngilizce kullanımı oldukça yaygın. Özellikle genç nüfus, üniversite öğrencileri ve hizmet sektöründe çalışanlar iyi düzeyde İngilizce konuşuyor. Kafeler, restoranlar, oteller ve turistik noktalarda menülerin ve yönlendirme tabelalarının önemli bir kısmı İngilizce olarak da hazırlanıyor. Yine de Estonca birkaç temel kelime öğrenmek, örneğin basit bir selamlaşma ifadesini kullanmak, yerel halkla kurduğunuz iletişime sıcaklık katabilir. Buna ek olarak telefonunuza indireceğiniz çeviri uygulamaları sayesinde tabelaları ve menüleri anında çevirebilir, şehirde dil bariyeri yaşamadan rahatça gezebilirsiniz.
